intifa Hakkı Nedir ? Nasıl Kurulur ?

intifa Hakkı Nedir ? Nasıl Kurulur ?

İntifa hakkı, başka bir deyişle intifa faydalanma mananına gelmektedir. Hukuk terminolojisinde ise hudutlu ayni hak olarak gösterilir ve bir mal varlığından devir dışındaki bütün olanaklardan faydalanma hakkı verir. Yasaya göre bu hak taşınır, taşınmaz ve diğer bütün malvarlığı değerleri üzerine kurulur. Taraflar tersini kararlaştırmadığı sürece bu hak sahibine mal varlığı değeri üzerinde tam bir faydalanma yetkisi vermektedir. Gayrimenkuller üzerinde ise intifa hakkını ancak tapu kütüğüne tescil işlemi ile kurulabilmekte ve bu şartla netice doğurabilmektedir. Ayrı olarak taşınmaz üzerindeki legal intifa hakkı tapu kütüğüne tescil edilmemiş olsa dahi, vaziyeti bilenlere karşı ileri sürülebilir. Tescil edilmiş ise, herkese karşı ileri sürülebilir.

Kendisine intifa hakkı tanınan şahıs, taşınmaz kendisine ait olmamasıyla beraber mevzubahis taşınmaz üzerinde kullanma ve istifade etme yetkisine sahip olabilecek, malı zilyetliğinde bulundurabilecektir. Ancak taşınmazın asal maliki olmadığı içinmal üzerinde tasarruf yapabilme yetkisi bulunmamaktadır. Taşınmazın yasa nezdinde maliki olan kimse başka birine intifa hakkı tanıdığı vakit kendisinde çıplak mülkiyet kalmış olur.

Burada kontrat serbestisi gereği taraflar tabii olarak söz konusu gayrimenkul üzerinde intifa hakkının şahsa ne derece yetki tanıdığını kararlaştırabileceklerdir. Kanun, intifa hakkı tanınan şahsa belirli yetkiler tanımakla birlikte mal sahibini de savunma altına almıştır, bu doğrultuda intifa hakkı sahibine söz konusu yetkilerini kullanırken iyi bir yönetici gibi önem verme yükümlülüğü yüklemiştir.İntifa hakkı sahibi, hakkın konusu olan malın muhafazası ve sıradan bakımı için mecburi, ihtiyaç duyulan onarım ve yenilemeleri yapmakla yükümlüdür. Malın muhafazası, daha ehemmiyetli işlerin yapılmasını veya tedbirlerin alınmasını gerektiriyorsa; hak sahibi, vaziyeti malike bildirmelidir ve malik de bu onarımların gerçekleştirilmesine müsaade etmek zorundadır. Malikin şart olan işleri yapmaktan kaçınması hâlinde hak sahibi, bunları onun hesabına kendisi yapabilir. Hemen peşinden hak sahibi malın muhafazası ve kullanımı açısından yapmış olduğu giderleri vekâletsiz iş görme kararları çerçevesinde taşınmazın malikinden isteyebilecektir.

 İntifa hakkı müddeti taraflarca kararlaştırılabilir. Ancak gerçek kişilerde en fazla kendisine bu hak tanınan şahsın hayatı sona erene kadar tanınabilir. Tüzel kişilerde ise bu müddetin üst hududu yüz senedir.

Gayrimenkullerde İntifa Hakkı Nasıl Kurulur?

-Sözleşmeden Doğan:

Taşınmazın maliki olan şahıs gerçek kişi veya tüzel kişi faydanına, kontrat müddetini ve koşullarını kararlaştırabilmekle beraber intifa hakkı tanıyabilir.

-Yasadan Doğan:

Yukarıda belirtildiği üzere tapu kütüğüne tescil edilmiş bulunan intifa hakkı herkese karşı ileri sürülebilen bir hak mahiyetine bürünecektir.

-Mahkeme kararıyla kurulan:

Netleşen mahkeme kararları neticesinde verilen karara binaen isimi geçen şahıslar lehine intifa hakkı kurulabilir. Tapu kütüğüne tescil evresinde mevzubahis karar metninin tapu memurlarına ibraz edilmesi gerekmektedir.

Bu hak ayrı olarak eşlerden birinin can vermesi halinde diğer eşin talebi üzerine de verilebilir. Bu vaziyette sağ kalan eşin kalıttan doğan intifa hakkı, intikalle beraber tescil edileceğinden intikal harcı dışında bir harç eşten tahsil edilmeyecektir. Bir başka örnek vermek gerekirse; anne-babanın, velayeti altındaki küçüğün malları üzerinde bulunan intifa hakkı da bu kapsamda ele alınabilir.

Şayet ki intifa hakkının konu olduğu taşınmaz bir tarla veya bahçe gibi zirai ürünlerin yetişmesine elverişli bir gayrimenkul ise müddeti içinde olgunlaşan natürel ürünler, intifa hakkı sahibine ait olacaktır TMK(804). Burada ancak çıplak mülkiyet sahibi olan kimse intifa hakkı sahibinden ekim veya dikim için yaptığı giderleri isteyebilir.

Bu hak konu gayrimenkulün ortadan kalkması ile biter. Bu hak şayet bir müddete bağlanmış ise müddetin dolması ile hak biter. tarafların vazgeçemleri de bu hakkı bittiren sebeplerden biridir.