Adli Para Cezası Nedir ? Nasıl Hesaplanır ?
5237 sayılı Türk Ceza Yasayı’nda iki değişik ceza yaptırımı mevcuttur. Bunlar mapus cezası ve adli para cezası olarak iki başlıkta toplanır. Hapis cezasının ne olduğunu hepimiz gayet iyi biliyoruz. Adli para cezası için ise kararlının mahkeme tarafından hükmedilen bir miktar parayı devlet hazinesi’ne aktarması olarak görebiliriz.
Bu noktada en sık karıştırılan noktalardan bir ötekisi de adli para cezası ile yönetimsel para cezasının birbirinden karıştırılması olarak ortaya çıkar. Hemen belirtmekte yarar var ki ; adli para cezaları sadece mahkemeler tarafında kararlıya verilen cezalardır. Yönetimsel para cezaları ise diğer devlet müesseselerinin kişilere yönelik verdiği para cezalarıdır.
Yönetimsel para cezaları adli manada bir cezai yaptırıma tabii olmadığı için hapis cezasına da çevrilemez.
Adli Para Cezasının Çeşitleri
- Direk Verilen Adli Para Cezası : 5237 sayılı Türk Ceza Yasayı’nda bir suçun cezai yaptırımının karşılığı eğer adli para cezası ise, mahkeme başkanı kararlıya hapis cezası veremez. Bu konuya taksirle etrafı kirleten bir kişinin cezasının adli para cezası olduğu ve karşılığında hapis cezası verilemeyeceği nettir.
- Seçimlik Olarak Verilen Adli Para Cezası : Hukuki kapsamda bir ceza’nın karşılığı hem adli para cezası hem de hapis cezası olarak görülüyorsa ve hakim kararlının cezası olarak adli para cezasına hükmediyorsa burada seçimlik olarak verilmiş olan adli para cezası ortaya çıkmış demektir.
- Mapus Cezasından Çevrilen Para Cezası : Ceza Yasayı’nda isteyerek işlenmiş olarak suçlarda 1 sene altındaki mapus cezaları adli para cezasına çevrilebilir. Taksirle işlenen suçlarda ise ceza hududu göz önünde bulundurulmaksızın adli para cezası uygulanabilir.
- Mapus Cezası ile Verilen Adli Para Cezası : Ceza Yasayı’nda bir takım suçlar için cezai yaptırım hem adli para cezası ile mapus cezası beraber ön görülmüştür. Kararlı hem adli para cezasını ödeyecek hem de mapus cezası alacaktır.
Mapus Cezası Nasıl Adli Para Cezası’na Çevrilebilir ?
Mapus cezasının adli para cezasına çevrilmesinde birkaç ehemmiyetli etken gözümüze çarpmaktadır. Bunlardan ilki kararlının sosyo-ekonomik vaziyeti olarak ortaya çıkmaktadır. Bundan sonraki evrede ise suçun nasıl işlendiği, özellikleri, kararlının duruşma esnasındaki hal ve tutumları göz önünde bulundurulmaktadır.
Hapis cezasının adli para cezasına çevrilmesinde kararlının aldığı hapis cezası müddetinin 1 sene’ın altında olması da cezanın paraya çevrilmesi dahilinde büyük bir etken olarak ortaya çıkmaktadır. Taksirle işlenen suçlarda rastgele bir ceza hududu yoktur. Gerçekleşen suç her ne olursa olsun, suç para adli para cezasına çevrilebilir.
Bu anlattıklarımız tamamiyle hakimin takdir yetkisine bırakılmıştır. Bir takım vaziyetlerde ise yasalar, cezai yaptırımları hakim takdirine bırakmadan uygulamaya koyar. Örnek vermek gerekirse ; hükmolunan ceza 30 günden daha az müddetli bir mapus cezası ise bu mapus cezası kişiye uygulanmadan dolaysız olarak adli para cezasına çevrilir.
Ayrı olarak kararlı kişinin yaşı 18’den küçük veyahut 65’den büyük ise ve karar neticesi kararlı 1 yıl ceza almışsa, bu ceza adli para cezasına çevrilir.
İle ilgili bir adli tahkikat olmayan kişiler için de aldığı cezanın miktarına göre, suçun niteliğine göre vb. bir hayli vaziyete göre de hapis cezası yeniden adli para cezasına çevrilebilir.
Adli Para Cezası Nasıl Hesaplanır ?
Türk Ceza Yasayı’nda belirtilen adli para cezası asgari 5 günden maksimum 730 gün arası olmak üzere ceza yaptırımı bulunan günlüğü en az 20 tl’den en fazla 100 tl’ye kadar hesaplanır. Bu konu yine suçun unsuruna, niteliğine ve birçok vaziyetine göre hakimin takdir yetkisine bırakılmıştır.
Adli Para Cezası Ertelenebilir Mi ?
Hapis cezaları için bulunan erteleme vaziyeti, adli para cezaları için geçerli değildir. Hem de hapis cezasından adli para cezasına çevrilen cezalar için ise herhangi bir erteleme mevzubahis değildir.
Adli Para Cezası Sicile İşler Mi ?
Adli para cezası sicil kaydı’na işlenir. Cezanın peşin olarak yatırılması ya da taksitli olarak ödenmesi vaziyetinde taksidin yatırıldığı son gün ceza infaz edilmiş sayılır ve ceza sicil kaydından spontane silinir.
Ceza Mahkemeleri tarafından adli para cezasına çarptırılmış bir kişi alanında uzman ve tecrübeli bir ceza avukatı ile görüşerek konu ile ilgili yardım ve daha ayrıntılı bilgi alabilir.