Soyisim Değiştirme Davası Nasıl Açılır ? Gerekli Belgeler Nelerdir ?
Kişilerin soyisimleri yasalar gereği babanın soyadından gelmekte ve bu şekilde tescil edilmektedir. Süreç içerisinde bir hayli nedene dayalı olarak kişiler soyisimlerini değiştirmek isteyebilirler. Mesela ; velayeti annede olan çocuğun soyadını annesi değiştirmek isteyebilir, babası ile husumeti olan evlat mevcut soyadını değiştirmek isteyebilir,alay konusu olabilecek bir soyad kişinin istemiyle değiştirebilir gibi.
Böyle vaziyetler kişiler alakalı mahkemelere müracaatlarını gerçekleştirerek soyisimlerini değiştirmeyi isteyecek ve gerekçelerini de mahkemeye bildireceklerdir. Aşağıda açıklayacağımız üzere kimi haklı nedenlerin varlığı halinde mahkemeler soyisimlerin değiştirilmesine karar vermekte, gerekçesiz bir soyisim farklığı talebi alakalı mahkeme tarafından reddedilmektedir.
Soyisim Değiştirme Davasında Hukuki Düzenleme
İsim ve soyisim değiştirmeye yönelik Nüfus Kanunu’nun 46. maddesi alakalı işlemlerin nasıl ve ne şekilde yapılacağını tertip etmiştir. Bu madde şu şekildedir :
- Madde 46- Yaş, isim, soyadı ve diğer kayıt düzeltme davaları alakalının oturduğu yer asliye hukuk mahkemesinde Cumhuriyet savcısı ve nüfus başmemuru veya nüfus memuru huzuruyla görülür ve karara bağlanır.Bu davalar düzeltmeyi isteyenlerle, alakalı resmi dairenin göstereceği gerek üzerine Cumhuriyet Savcıları tarafından açılabilir ve dinlenecek tanıklar, resmi kayıt örnekleri ve vesikalarla kanıt olunur. Şu kadar ki; alakalının görünüşü davayı tekzip edici olmaması koşuldur. Ceza Muhakemeleri Usulü Kanunu kararlarına göre ceza mahkemelerinde yapılacak yaş düzeltmesi işlerinde de nüfus başmemuru veya nüfus memuru taraf olarak bulunurlar.Mahkeme kararına karşı taraflar Yargıtay’a müracaat edebilirler, yaş, isim, soyadı ve kayıt düzeltmesi hakkındaki mahkemeden verilen kararlar netleştikten sonra alakalının aile kütüne geçirilir. İsim ve soyadının değiştirilmesi, din değiştirme suretiyle de olsa mahkeme kararıyla yapılır. İsimlerini değiştirenlerin aile kütüğünde yazılı çocukların baba veya ana isimleri, soyadlarını değiştirenlerin yalnız eşiyle reşit olmayan çocuklarının soyadları beraber değiştirilir. Yaş düzeltme davası ancak bir kez açılabilir.
Görüldüğü üzere soyisim değiştirmek için legal tertip etme bu şekilde olup aşağıda açıklayacağımız usuli koşullara da dava açılırken dikkat edilmelidir.
Soyisim Değiştirmek İçin Haklı Sebepler Nelerdir ?
Gerek Türk Uygar Kanunu gerekse de Nüfus Kanunu uyarınca soyadını değiştirmek isteyen kişiler haklı bir nedene dayanmak vaziyetindedir. Yukarıda da açıkladığımız üzere soyadını değiştirmek için haklı bir nedene dayanmayan yurttaşların soyisim değiştirme talepleri kabul edilmeyecek ve davaları mahkeme tarafından reddedilecektir. Hal böyleyken haklı nedenlerin neler olabileceği ve yasa dahilinde haklı neden kabul edilen halleri sıralamak istemekteyiz :
- Ulusal kültüre, örf veya adete uygun olmama
- Alay edilebilir, kötü mana dile getirebilir olma
- Mesleksel açıdan ismin yaralayıcı olması
- Başka bir isimle bilinen olma
- Din farklığı
Bu ve bunun gibi nedenler haklı kapı aralayarak kabul edilecek ve mahkemelerce kişilerin istekleri doğrultusunda soyisim farklıkları yapılıp nüfusa tescil edilecektir.
Soyisim Değiştirme Davasında Görevli Mahkeme ve Yetkili Mahkeme Hangisidir ?
Soyisim değiştirmek isteyen kişiler davayı doğru mahkemede açmak zorundadır. Ters halde davada görevsizlik kararı verilecek ve süreç uzayacaktır. İsim ve soyisim değiştirme davalarında görevli mahkeme Asliye Hukuk Mahkemeleridir.
Soyisim Değiştirme Davası Ne Kadar Sürer ?
Soyisim değiştirme davalarında süreç vasati 2 ile 4 ay arasında sürse de bazı vaziyetlerde mahkemelerin yoğun olması ve duruşma tarihini ileri bir tarihe vermeleri sebebiyle süreç 6 aya uzayabilmektedir.